ابراز نگرانی از مهاجرت پزشکان در کنگره سالانه جامعه جراحان ایران

ابراز نگرانی از مهاجرت پزشکان در کنگره سالانه جامعه جراحان ایران

در حالی که طی دو سال اخیر، مشکلاتی که دولت برای جامعه پزشکی ایجاد کرده، پزشکان و دانشجویان پزشکی را به اقدام برای مهاجرت واداشته و هشدارهای متعددی درباره خالی ماندن صندلی رشته‌های تخصصی همچون طب اورژانس، بیهوشی، طب و جراحی اطفال و جراحی عروق مطرح شده، ایرج فاضل، رییس جامعه جراحان ایران در مراسم افتتاح این کنگره خطاب به دولت گفت: «امکانات تشویقی برای ورود پزشکان به رشته‌های تخصصی در کشور ضروری است و باید با سیاستگذاری درست طوری برنامه‌ریزی شود تا جامعه از کمبود متخصص صدمه نبیند. باید برای افرادی که بخش عمده‌ای از عمر خود را صرف تحصیل در یک دوره تخصصی دشوار و طولانی می‌کنند، انگیزه‌های قوی ایجاد کرد.

وی افزود: وقتی وضعیت معیشتی و زندگی نسل فعلی پزشکان مطلوب باشد، این یک انگیزه خوب و اثرگذار برای جذب و ماندگاری پزشکان جوان خواهد بود. اگر شرایط مساعد و مطلوب باشد جایگاه پزشکی کشور مجدد اوج خواهد گرفت. جراحی فاخرترین هنر بوده و جراحان در واقع هنر جراحی را برای درمان و نجات بیماران مورد استفاده قرار می‌دهند. توصیه من برای جراحان جوان این است که با فکر و اندیشه کافی وارد این رشته شوند و بدانند که تخصص جراحی یعنی زحمت و مسوولیت که در لحظات حساس نجات‌بخش است.”

سیاوش صحت؛ نایب‌رییس جامعه جراحان ایران هم در مراسم افتتاح این کنگره با انتقاد از جو حاکم در جامعه و تغییر نگرش‌ها نسبت به جامعه پزشکی گفت: «در گذشته وقتی می‌گفتند فردی پزشک است، ثروت و مکنت این پزشک مطرح نبود بلکه بر این تاکید می‌شد که این فرد، یک پزشک و در خدمت مردم است. در سال‌های اخیر اما دشمنان ما در کشور با ادبیات غلط تلاش کردند اعتبار پزشکان را کاهش بدهند در حالی که پزشکی شغل نیست بلکه یک هنر است و پزشک، دائم در فکر این است که چطور باید به هموطنش کمک کند. ما قسم خوردیم که تمام وقت خودمان را برای سلامتی مردم کشورمان صرف کنیم. با وجود آنکه در قانون تاکید شده که باید ۱۰درصد از تولید ناخالص ملی برای سلامت خرج شود اما امروز این سهم به ۴درصد کاهش یافته درحالی که با افزایش تورم مواجهیم.”

صحت در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: «آیا انتظار پزشکان برای یک زندگی خوب، انتظار زیادی است؟ امروز وقتی شما از مغازه خرید می‌کنید در جواب علت گرانی قیمت یک کالا به شما می‌گویند قیمت این کالا همین است؛ اما آیا خدمات پزشکی هم قیمت دارد؟ آیا امروز پزشکانی که در سیستم دولتی کار می‌کنند، با حقوقی که می‌گیرند می‌توانند زندگی خوبی داشته باشند؟ نتیجه اتفاقات سال‌های اخیر این است که امروز، از میزان ارائه خدمات پزشکی کاسته شده و با افزایش مهاجرت پزشکان مواجهیم. نتایج بررسی پارسال فرهنگستان علوم پزشکی نشان داد که بیش از ۶۰ درصد دانشجویان پزشکی، در حال مهاجرت یا در فکر مهاجرت بودند درحالی که در دهه ۴۰ و زمانی که ما در خارج از کشور مشغول تحصیل بودیم، همگی آرزو داشتیم درس‌مان زودتر تمام شود تا به کشور برگردیم و خدمت در کشور خودمان، برای ما افتخار بود. امروز ما همکاران‌مان را از دست می‌دهیم درحالی که پزشکان مایل به مهاجرت نیستند بلکه شرایط زندگی آنها را به چنین تصمیمی واداشته است. در دوره تحصیل پزشکی به ما یاد دادند که وقتی کسی برای شما کاری انجام نمی‌دهد، خودت باید برای خودت کاری کنی. اگر جامعه جراحان با هم همبستگی داشته باشند، می‌توانیم جلوی مسائلی که ما را رنج می‌دهد، بگیریم. شاید ما با هم اختلاف‌نظر داشته باشیم ولی همگی عضو یک خانواده هستیم و همگی عضو خانواده پزشکی ایران هستیم و همگی باید با هم باشیم چون یکپارچگی ما ایجاد قدرت خواهد کرد.”

علی جعفریان، رییس پیشین دانشگاه علوم پزشکی تهران و دبیر علمی این کنگره هم در مراسم افتتاحیه با سخنانی با محوریت لزوم کاهش آسیب‌ها به جامعه پزشکی گفت: «پزشکی ایران، از افتخارات کشور است. محیط کار و فعالیت و معیشت باید برای جامعه پزشکی به‌ طور متعارف و منطقی درست شود. چرا امروز رشته‌های دستیاری باید ظرفیت خالی داشته باشند آن هم در حالی که زمانی رقابت‌ها در آزمون دستیاری فوق‌العاده سخت و دشوار بود ولی امروز برخی رشته‌های دستیاری فاقد متقاضی است؟ تخصص‌های اطفال، طب داخلی، طب اورژانس و بیهوشی در سال‌های اخیر اصلا متقاضی نداشته. وقتی طب اورژانس متقاضی ندارد یعنی آینده این رشته تعطیل است و افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو در این رشته معنایی ندارد. در رشته‌های جراحی عمومی، نورولوژی (مغز و اعصاب) کاردیولوژی (قلب و عروق) که از رشته‌های پر طرفدار است هم، امسال ظرفیت خالی داشتیم و متقاضی وجود نداشت. اکنون فلوشیپ جراحی عروق در دانشگاه‌های کشور با ظرفیت خالی روبه‌رو شده و تمایلی به تحصیل در این رشته وجود ندارد چون این رشته، پر دردسر و پر زحمت است اما درآمد متخصص این رشته، ناچیز است. چرا و با چه انگیزه یک پزشک باید به این رشته ورود کند آن‌هم در‌حالی که با مدرک پزشکی عمومی، به جراحی و مداخلات زیبایی گرایش پیدا می‌کند به این دلیل که بدون دغدغه و دردسر درآمد خوبی خواهد داشت؟ افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی یک اقدام بی‌نتیجه است چون تا زمانی که هر چیزی در جایگاه خود قرار نگیرد، امکان مقابله و برخورد با رفتارهای غیرعرف و نامعمول در این حوزه برقرار نخواهد شد و بنابراین، امروز با پول مردم برای کشورهای حوزه خلیج‌فارس، کانادا و استرالیا پزشک تربیت می‌کنیم و نتیجه آن مهاجرت خواهد بود و بحران کمبود پزشک نزدیک است.”

ایرج فاضل، رییس جامعه جراحان و وزیر بهداشت سابق در حاشیه برگزاری این کنگره در گفت‌وگویی در هشدار بابت شرایطی که امروز جامعه پزشکی با آن مواجه است و تبعاتی که به دنبال این شرایط گریبان مردم و بیماران را خواهد گرفت، گفت: «آثار مشکلاتی که برای دانشجویان طرحی ایجاد شده، کمبود پزشک و خالی ماندن رشته‌های تخصصی به تدریج با جدی شدن خطر واردات پزشک و نیازمند شدن به اعزام بیماران به خارج خودش را نشان خواهد داد. مجموع این مشکلات به افول پزشکی در ایران منجر می‌شود. امروز استقبال از رشته پزشکی در کنکور یا ادامه تحصیل در رشته‌های تخصصی پزشکی با مشکل جدی مواجه شده به گونه‌ای که در آزمون‌های اخیر، حتی یک داوطلب برای جراحی عروق نداشتیم و به همین ترتیب، بعضی دیگر از رشته‌های تخصصی هم خالی می‌ماند و باید ۱۰ سال دیگر، متخصصان این رشته‌ها را از خارج وارد کنیم و دوباره بیماران را برای جراحی‌های تخصصی به خارج بفرستیم. این مشکلات درحالی ایجاد شده که طی دهه‌های گذشته، مجاهدت‌های بسیار زیادی برای درخشش پزشکی کشور صرف شد اما عواملی که به دنبال فقیر کردن پزشکان مملکت هستند، سناریوی مشکلات را ایجاد کردند که با چنین شرایطی، من آینده را به هیچ ‌وجه خوب نمی‌بینم و دوباره به همان جایگاه قبلی باز خواهیم گشت. یک عده جاهل فکر می‌کنند با این سناریوها به مردم خدمت می‌کنند ولی هدف اصلی این افراد، موذیانه‌تر از این حرف‌هاست و هدف اصلی، از بین بردن آینده پزشکی این کشور بوده که البته باید از خودشان پرسید که در ازای این وضع، چه نفعی نصیب این افراد می‌شود اما به نظر من، این اقدامات نوعی خیانت به کشور است.”

فاضل در تحلیل دلیل کم بودن رشد تعرفه‌های خدمات درمانی در سال جاری و سایر مشکلاتی که برای جامعه پزشکی ایجاد شده آن هم درحالی که جامعه پزشکی، یک گروه مرجع در کشور و همه کشورها محسوب می‌شود، گفت: «تعرفه‌های درمان پیش از این هم تغییرات اساسی نداشته و حالا هم رشد ۳۵درصدی تعرفه‌ها مطلقا کافی نیست. اما پزشکان تنها گروه مرجع دچار مشکل نیستند. معلمان عزیز و زحمتکش این کشور، هر روز باید برای حقوق‌های ناچیزی که می‌گیرند کنار خیابان جمع شوند. همان جاهلانی که گفتم، گروه‌های مرجع کشور را نشانه گرفته‌اند. معلمان و پزشکان گروه‌هایی هستند که مردم به خدمات این گروه‌ها بیشترین نیاز را دارند و ضربه زدن به این گروه‌ها، کاملا حساب شده است و به نفع مملکت نیست.”

محمد رییس‌زاده، رییس کل نظام پزشکی هم در حاشیه این کنگره و در تحلیل رشد ۳۵ درصدی تعرفه‌های خدمات درمانی در سال جاری و آسیب‌شناسی نارضایتی جامعه پزشکی از این میزان رشد آن‌هم درحالی که شورای عالی بیمه، رشد ۴۶ درصدی تعرفه‌ها را تصویب کرده بود، گفت: «سازمان برنامه و بودجه و وزارت بهداشت باید قیمت تمام شده خدمات پزشکی را با منابع و مصارف به تعادل برسانند و به همین دلیل، رشد ۳۵ درصدی تعرفه تصویب شد که البته ما هم به این میزان رشد معترض بودیم و نامه اعتراضی نوشتیم و در حال پیگیری این اعتراض هستیم اما امسال میزان رشد ویزیت و جزء حرفه‌ای نسبت به میانگین ۱۰ سال گذشته رشد مطلوب‌تری داشت به این معنا که طی ۱۰ سال اخیر، میانگین رشد ویزیت ۲۲ درصد بود اما امسال ۴۰ درصد رشد داشت. همچنین میانگین جزء حرفه‌ای در طول ۱۰ سال اخیر ۹.۶درصد رشد داشت اما امسال ۴۵درصد افزایش یافت. البته بیشتر توجه ما به آن چیزی است که نصیب اعضای جامعه پزشکی می‌شود اگرچه که افزایش هتلینگ و جزء فنی تعرفه‌ها هم مهم است که امسال، این مولفه‌ها هم رشد بهتری داشت اما با این حال، اعداد هتلینگ و جزء حرفه‌ای، همچنان با قیمت تمام شده خدمات سلامت، حداقل ۵۰درصد فاصله دارد.”