ضرر یک میلیون دلاری مهاجرت هر نخبه برای کشور

یک کارشناس اقتصادی معتقد است که کشور از بابت مهاجرت هر یک از نخبگان یک میلیون دلار ضرر می کند.

این مطلب را هادی حق شناس اعلام کرد و افزود : اگر هزینه هر فردی که در ایران به دنیا می آید و تحصیل می کند را در نظر بگیریم بابت خدمات مختلفی از خدمات شهرنشینی چون آب، برق وگاز، بخش درمان و آموزش متوسطه و دانشگاهی گرفته تا سایر خدماتی که یک شهروند نیاز دارد ، در مجموع قیمت تمام شده یک فرد تا اینکه تحصیلات عالیه را به اتمام برساند؛ عموما یک میلیون دلار است.

حق شناس افزود: این یک سمت قضیه است. اما سمت دیگر از دست دادن این سرمایه گذاری است. مانند این است که در فرایند کشاورزی وقتی مراحل کاشت و داشت را انجام دهید، اما در مرحله برداشت آن را کس دیگری استفاده کند. اینجا هم انسان ها سرمایه هستند که ثمره دانش آن ها به سایر کشورها می رسد. یکی از دلایلی که مهاجرت ساده انجام می شود، این است که هزینه رشد اینجا پرداخت شده است و با امکانات مختصری متخصصین ایرانی به کشورهای پیشرفته کمک می کنند.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به تبعات این امر برای اقتصاد گفت: اتفاق اول این است که در کشورهای مبدا در بلند مدت بخشی از سرمایه گذاری بخش آموزش عالی از دست می رود. برای مثال، وقتی برنامه ریزی می شود برای دانشجویان پزشکی و آن ها مهاجرت می کنند، بخشی از خدمات در کشور ناقص می مامند. البته این مساله یک نکته مثبت هم دارد. سمت دیگر قضیه این است که مهاجرین کسانی هستند که اکثرا رابطه خود را با کشور مبدا قطع نمی کنند، اکر در کشورهای دیگر در روند تحصیلات عالی آن ها به پیشرفت علم در جهان کمک کنند سر ریز آن به کشورهای دیگر از جمله آن کشور مبدا هم می شود. اما در مجموع این اتفاق خسارات اقتصادی زیادی برای کشور دارد که شرایط اقتصادی آن را تشدید می کند.

وی اضافه کرد: تا همین اواخر، ایرانیانی که مهاجرت را انتخاب می‌کردند، اکثراً فارغ‌التحصیلان دانشگاه، پزشکان و سایر متخصصان پزشکی بودند. با این حال، این روند شروع به رسیدن به سطوح پایین‌تر، از جمله دانش‌آموزان ایرانی و دبیرستانی کرده است. محققان پروژه ایران ۲۰۴۰ استنفورد تخمین زدند که حدود ۱۳۰۰۰۰ دانشجوی ایرانی‌الاصل در دانشگاه‌های خارج از کشور در اوایل سال ۲۰۲۰ ثبت‌نام کردند که یک رکورد تاریخی است. بر اساس گزارش مرکز نیلگام، یک آژانس مستقر در تهران که به ایرانیان متقاضی مهاجرت خدمات ارائه می‌دهد، بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ تقریباً ۵۰۰۰۰۰ مهاجر به‌طور دائم کشور را ترک کردند.

کارکنان بخش بهداشت و درمان ایرانی نیز مستعد مهاجرت بوده‌اند. در سال‌های اخیر سالانه حدود ۱۰۰۰ پرستار ایرانی با استفاده از کانال‌های استخدامی کشور را ترک کرده‌اند که کمبود پرستار داخلی را تشدید کرده است. این روند را می‌توان با شرایط سخت کارکنان بخش بهداشت و درمان در ایران توضیح داد. ساعات کاری پرستاران افزایش یافته است و بسیاری گزارش داده‌اند که حقوق آن‌ها کم است و در شغلشان مورد احترام و حمایت قرار نمی‌گیرند. این مهاجرت پزشکان و پرستاران بر سیستم بهداشت و درمان ایران فشار وارد کرده است.

تولید نفت در سال ۲۰۲۰ به پایین‌ترین حد خود رسید، ارز کاهش یافت و چالش‌های اقتصادی همچنان رو به افزایش بود. طی ده ماه اول شیوع ویروس کرونا، طبق گزارش‌ها، نزدیک به ۳۰۰۰ کارمند مراقبت‌های بهداشتی کشور را ترک کردند و تعداد پرستاران متقاضی مهاجرت سه برابر شد.