رقابت‌های المپیک در پاریس برای سومین بار میزبان تیمی از پناهندگان خواهد بود. این تیم شامل ۳۶ ورزشکار از ۱۱ کشور مختلف است که در ۱۲ رشته ورزشی رقابت خواهند کرد.
تیم پناهندگان ابتدا در المپیک ۲۰۱۶ ریو تشکیل شد و هدف آن ارائه امید و نمایش مقاومت و توانایی‌های ورزشکارانی است که به دلیل جنگ، خشونت یا آزار و اذیت، کمبود امکانات و فشارهای مالی و سیاسی از خانه‌های خود آواره شده‌اند.
ورزشکاران کشورهای مختلفی مانند سوریه و سودان جنوبی در این تیم نماینده دارند؛ اما حدود نیمی از اعضای تیم (۱۴ نفر) را ایرانیان تشکیل می‌دهند که در میان آنها نام پنج زن هم به چشم می‌خورد.
یکتا جمالی؛ امید کسب مدال
در بین ورزشکاران زن پناهنده احتمالا یکتا جمالی وزنه‌بردار بیشتر از باقی شانس مدال‌آوری دارد.
خرداد ۱۴۰۰ یکتا جمالی نخستین زن وزنه‌برداری ایران شد که روی سکوی رقابت‌های جهانی رفت و مدال برنز گرفت. آن زمان کسی فکر نمی‌کرد یک سال بعد این دختر تاریخ‌ساز که در مسابقات قهرمانی جهان در یونان به مدال نقره رسیده بود، ناگهان ناپدید شود اما این اتفاق افتاد و یکتا جمالی در آلمان پناهنده شد.
او بعد از پناهنده شدن درباره شرایط سختی که در اردوهای تیم ملی داشته و بی‌توجهی مسئولان صحبت کرد که حتی مجبور بوده از خانه برای اردوها غذا ببرد. حجاب اجباری هم یکی دیگر از مشکلات او بود.
سمن سلطانی؛ از شنای هنری به قایقرانی
سمن سلطانی، قایقران ایرانی و عضو تیم پناهندگان المپیک ۲۰۲۴ پاریس، از شش سالگی به شنا روی آورد و به شنای هنری (سینکورنایز) هم علاقمند شد. او ۱۰ سال متوالی قهرمان کشور شد بدون این که اجازه شرکت در مسابقات بین‌المللی را داشته باشد.
او سپس سراغ قایقرانی رفت، سال ۱۳۹۵ به تیم ملی ایران راه یافت و سال ۲۰۱۸ در مسابقات قهرمانی زیر ۲۳ سال آسیا به مدال نقره رسید. با این حال باز هم از سوی فدراسیون مورد حمایت قرار نگرفت و به سمت مربیگری رفت.
سلطانی در ۲۳ سالگی مشغول به مربیگری شد و در سال ۱۴۰۱ فرصتی برای او فراهم شد تا به عشق اول ورزشی خود شنای هنری بازگردد و برای یک دوره آموزشی شنای هنری در بارسلونا دعوت شد.
او در این باره گفت:« در ۲۱ آگوست ۲۰۲۲، من در رویداد شنای هنری در بارسلونا شرکت کردم و برخی از تصاویرم را در حساب اینستاگرام خودم منتشر کردم تا مردم بدانند که در این اردو چه دیده و یاد گرفته‌ام. من اولین زن ایرانی در تاریخ هستم که در این نوع اردو شرکت کردم.»
اما پس از این اتفاق گویا از حراست وزارت ورزش با خانواده او تماس می‌گیرند. گفته می‌شود که سمن سلطانی در فرودگاه بارسلونا در حال بازگشت به تهران بوده که پدر و مادرش تماس می گیرند و از او می‌خواهند که فعلا به ایران بازنگردد. او بلافاصله با یکی از دوستان اتریشی خود تماس می‌گیرد و به وین می‌رود.
وی می‌گوید: «آن زمان دو انتخاب داشتم، می‌توانستم افسرده شوم و در آنجا بمیرم یا یک مبارزه دیگر برای رویاهایم شروع کنم. تصمیم گرفتم دوباره از نو شروع کنم و به کمک دوست اتریشی‌ام دوباره دست به پارو شدم و حالا هم می‌خواهم در المپیک با تمام توان و انرژی رقابت کنم چون حضور در المپیک آرزوی همیشگی من بوده است.»
درسا یاوری‌وفا؛ سفری شگفت‌انگیز
درسا یاوری‌وفا، بدمینتون‌باز ایرانی، در ۹ سالگی با تشویق پدرش به بدمینتون علاقه‌مند شد. او که ۲۱ ساله است در سال ۲۰۱۸ با مادرش ایران را ترک کردند و به ترکیه رفتند. آنها پس از سفری دشوار از ترکیه به آلمان، بلژیک، فرانسه و سرانجام در انگلیس مستقر شدند.
درسا در این باره گفت که تا ۱۵ سالگی بدمینتون بازی کردم اما «پس از آن یک سال نتوانستم بازی کنم زیرا در راه انگلیس بودیم و این مشکلات زیادی داشت.»
او افزد: «زمانی که به بیرمنگام نقل مکان کردم، با لورین کول و سپس در لندن، سارا سانکی (بدمینتون‌بازان سابق انگلستان) آشنا شدم. اکنون در میلتون کینز با آکادمی سانکی تمرین می کنم.
درسا هم اینک در رشته علوم ورزشی و تمرین در دانشگاه میدل‌سکس نیز در حال تحصیل است.
دینا پوریونس؛ دومین تجربه المپیکی
دینا پوریونس هم که در تکواندو مدال برنز رقابت‌های بزرگسالان قهرمانی آسیا در سال ۲۰۱۲ و مدال طلای نوجوانان غرب آسیا در سال ۲۰۰۹ را در کارنامه دارد در پاریس رقابت می‌کند.
پوریونس سال ۲۰۱۲ تصمیم گرفت ایران را ترک کند. او گفته بود که یک روز قبل از مسابقات جهانی در سال ۲۰۱۱ به دلیل آسیب‌های ناشی از رفتارهای سرمربی کره‌ای این رقابت‌ها را از دست داده و این اتفاق ناگوار آغازگر تصمیم او برای ترک ایران شده است.
پوریونس پس از آن در هلند پناهنده می‌شود و در سپتامبر ۲۰۱۵ اولین مدال بین‌المللی خود را در مسابقات آزاد لهستان به دست آورد، در حالی که هنوز در یک مرکز پناهندگی زندگی می‌کرد. او پس از آن در سال ۲۰۱۸ در مسابقات قهرمانی اروپا مدال نقره و در مسابقات اوپن ترکیه و اوپن هلند نیز قهرمان شد.
پوریونس در المپیک توکیو هم با تیم پناهندگان حضور داشت اما در رقابت نخست برابر حریف چینی شکست خورد.
محبوبه ژرفی؛ اولین زن جودوکای ایرانی بدون حجاب
محبوبه ژرفی، ورزشکار ۳۲ ساله از ۱۵ سالگی به ورزش جودو روی آورد. او به توصیه مادرش به این ورزش پرداخت و به سرعت در مسابقات بین‌المللی پیشرفت کرد و به تیم جوانان ایران دعوت شود.
خانم ژرفی سال ۲۰۱۸ تصمیم گرفت به همراه دخترش مهاجرت کند و در آلمان پناهنده شد.
محبوبه ژرفی تبعیض موجود بین زنان و مردان در ایران را از دلایل پناهندگی‌اش اعلام کرد و گفت: «زنان ورزشکار در ایران چه از نظر پوشش و چه از نظر دسترسی به امکانات با ممنوعیت‌هایی مواجه هستند و من هم احساس کردم برای پیشرفت و داشتن زندگی بهتر برای خودم و فرزندم باید مهاجرت کنم.»
او پارسال در مسابقات جهانی جودو شرکت کرد و اولین زن ایرانی شد که در این رشته بدون حجاب شرکت کرده است. همچنین این فصل به رتبه ۱۷۰ رده‌بندی جهانی صعود کرده که بدون شک به حضور او در تیم المپیک پناهندگان کمک کرده است.
امید احمدی صفا؛ از زندگی در روستا تا المپیک پاریس
در تیم پناهندگان ۹ ورزشکار مرد هم حضور دارند. امید احمدی صفا بوکسور، یکی از آنهاست که زندگی پرچالشی داشته است. او که با خانواده‌اش در روستا زندگی می‌کرد در ۹ سالگی، یک چشمش را در حادثه از دست داد و یک سال بعد نیز، پدر ومادرش از هم جدا شدند و او در کنار مادر بزرگش بزرگ شد.
او در آنجا عاشق کیک بوکسینگ شد، خیلی زود پله‌های ترقی را طی کرد و سال ۲۰۱۷ مدال طلای مسابقات بلگراد را به دست آورد. احمدی صفا هم‌زمان عضو تیم ملی بوکس ایران هم بود تا این که سال ۲۰۲۲ برای شرکت در رقابت‌های مسابقات جهانی کیک بوکسینگ راهی ایتالیا شد و با وجود فینالیست شدن، در دیدار نهایی حاضر نشد و به آلمان پناهنده شد.
او از حضور در المپیک پاریس دو هدف دارد: «اول این که می‌خواهم یک مدال ببرم. فقط به عنوان یک عضو ساده، به پاریس نمی‌روم بلکه می‌خواهم بهترین و بیشترین تلاش‌ها را انجام بدهم. دوم هم می‌خواهم نمونه‌ای برای ورزشکاران پناهنده باشم و نشان بدهم که همه چیز ممکن است و می‌توانیم با تلاش، به اهداف و رویاهای‌مان برسیم.»
متین بالسینی؛ شناگری با حس دو گانه
متین بالسینی شناگر ۲۴ ساله ایران هم که در ۱۵ سالگی به تیم ملی رسید، این دوره در تیم پناهندگان خواهد بود. او تجربه حضور در المپیک توکیو را دارد و پس از آن در سال ۲۰۲۲ در انگلیس پناهند شد.
متین بالسینی می‌گوید که به دلیل خط خوردن از تیم ملی و وضعیت نامناسب اردوها و امکانات تصمیم به ترک ایران گرفت.
او گفت: «مسئولان فدراسیون چاره دیگری برای من نگذاشتند، همه زندگی من شنا و مسابقه دادن است که آن را از من گرفتند. شرایط اردوها هم مناسب نبود، یکی از دوستانم زمانی که در ایران در اردو بودیم، به دبیر فدراسیون زنگ زد و گفت، غذا به اندازه کافی در اردو وجود ندارد و ما سیر نمی‌شویم. دبیر فدراسیون در جواب به او گفته بود چند روز دیگر صبر کنید، به قطر که رفتیم آنجا از سلف‌سرویس هتل استفاده کنید و هرچه می‌توانید غذا بخورید.»
او درباره حضور در المپیک پاریس هم گفت: «حس دوگانه‌ای دارم. از یک طرف ناراحتم که با کشور خودم نمی‌توانم حضور داشته باشم، از طرف دیگر خوشحالم که توانستم مزد زحماتم را بگیرم. امیدوارم بتوانم در پاریس موفق باشم.»
تکواندو؛ هادی تیران ولی‌پور و کسری مهدی‌پورنژاد
تکواندو در این تیم دو نماینده ایرانی دارد. هادی تیران ولی‌پور ۸ سال در تیم‌های ملی تکواندو ایران حضور داشت و در این مدت موفق به قهرمانی آسیا، دانشجویان جهان و ارتش‌های جهان شد.
ولی‌پور سال ۲۰۲۲ ایران را ترک کرد و به عنوان پناهنده به ایتالیا رفت. او چند ماه اول زندگی خود را با شستن ظروف در یک رستوران گذراند تا از پس مخارج زندگی برآید.
ولی‌پور درباره حضور در پاریس گفت:« تکواندو برای من فقط یک ورزش نیست. تکواندو زندگی من است و همه چیز به من داد. انتظاری برای حضور در لیست المپیک نداشتم.»
اوی افزود: «باید فداکاری های زیادی انجام می دادم، روزی سه بار تمرین می کردم و وزن کم می کردم. دوست دارم در المپیک به عنوان یک مبارز حضور داشته باشم، نه فقط به عنوان یک شرکت کننده. من تا آخرین ثانیه می‌جنگم.»
کسری مهدی‌پورنژاد دیگر تکواندوکار هم در سال ۲۰۱۷ به آلمان پناهنده شد. او در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ توانست مدال‌های طلای مسابقات اوپن هلند، بلژیک و لهستان و مدال نقره مسابقات اوپن اتریش را کسب کند.
کشتی: جمال ولی‌زاده و ایمان مهدوی
در این تیم، کشتی هم دو نماینده دارد. جمال ولی‌زاده در کشتی فرنگی پس از درخشش در سال ۲۰۱۴، ایران را ترک کرد و به ترکیه پناهنده شد. در ترکیه، او مجبور بود ۱۶ ساعت در روز کار کند تا بتواند زندگی خود را تامین کند. پس از دو سال، تصمیم گرفت به فرانسه برود و سال ۲۰۱۶ در آن کشور پناهنده شد.
ایمان مهدوی هم در کشتی آزاد پس از مهاجرت به ایتالیا، موفقیت‌هایی کسب کرد. او در سال ۲۰۲۳ در مسابقات قهرمانی اروپا به مقام دوازدهم رسید و در تورنمنت شهر ساساری مدال برنز گرفت. همچنین در مسابقات قهرمانی جهان در لهستان پنجم و در صربستان هجدهم شد.
قایقرانی: سعید فضل‌الله و امیر رضا‌نژاد
سعید فضل‌الله قایقران ایرانی که در بازی‌های آسیایی ۲۰۱۴ در کره جنوبی به مدال نقره رسیده بود نیز در پاریس در تیم پناهندگان خواهد بود. او سال ۲۰۱۵ پس از سفری خطرناک از طریق مسیر بالکان، به آلمان پناهنده شد.
فضل‌الله سال ۲۰۱۸ در مسابقات قهرمانی جهان به مقام هشتم و در مسابقات قهرمانی اروپا به مقام یازدهم دست یافت. همچنین در المپیک ۲۰۲۰ توکیو به نمایندگی از تیم پناهندگان شرکت کرد و به مرحله یک‌چهارم نهایی رسید و رتبه یازدهم را کسب کرد.
امیر رضا‌نژاد دیگر قایقران ایران در المپیک پاریس هم در سال ۲۰۲۰ در ترکیه پناهنده شد. او پس از یک سال اقامت در ترکیه، در سال ۲۰۲۱ به آلمان نقل مکان کرد و در سال ۲۰۲۳، در مسابقات قهرمانی زیر ۲۳ سال جهان در کراکوف لهستان شرکت کرد و به مرحله نیمه‌نهایی راه یافت.
محمد رشنونژاد؛ ورزش از سیاست جداست
محمد رشنونژاد که در ۱۳ سالگی به تیم جوانان ایران دعوت شد و به مدال نقره مسابقات قهرمانی جودو آسیا در سال ۲۰۱۷ دست یافت، در سال ۲۰۱۷ وقتی به همراه تیم ملی جودو ایران برای شرکت در مسابقات جایزه بزرگ لاهه به هلند سفر کرد و پس از پایان مسابقات، تصمیم گرفت در هلند بماند و پناهنده شد.
او در سال ۲۰۱۹ مدال برنز مسابقات اروپایی مالاگا را کسب کرد و به عنوان اولین عضو تیم پناهندگان فدراسیون جهانی جودو، در یک رویداد بین‌المللی به روی سکو رفت. رشنونژاد همچنین در مسابقات جایزه بزرگ تل‌آویو در ژانویه ۲۰۲۰ شرکت کرد و این حضور او پیام روشنی از جدا بودن ورزش از سیاست بود. او زیر نظر وحید سرلک در مسابقات المپیک پاریس حضور خواهد یافت.